چربی یکی از مواد تغذیه‌ایی ضروری در جیره‌های غذایی می‌باشد، و
مانند دیگر مواد غذایی مثل پروتئین‌ها، فیبرها، مواد معدنی، و ویتامین‌ها، باید به اندازه متعادل در جیره تغذیه دام قرار بگیرد تا تولید بهینه را تضمین کند.
اگرچه ترکیبات غذایی اصلی بخشی از نیازهای بدن دام به چربی را تأمین می‌کنند، امّا باز هم گنجاندن مکمل‌هایی با چربی بالا ضروری می‌باشد. فواید زیادی در افزایش چربی جیره غذایی برای دام‌های شیری و سایر دام‌ها وجود دارد.
دلایل اصلی تغذیه دام با مکمل‌های چربی به شرح زیر است:
- افزایش تراکم انرژی جیره و امکان جیره نویسی متعادل تر
- افزایش تولید شیر
- افزایش چربی شیر
- بهبود باروری با اثر بر روی بالانس انرژی
- بهبود باروری با اثر بر روی سطح پروژسترون و افزایش کیفیت تخمک
- کاهش اسیدوز
- کاهش استرس گرمایی
- بهبود عملکرد هضم شکمبه و افزایش جذب ویتامین‌های محلول در چربی
- حفظ سلامت دام و شرایط بدنی در تعادل منفی انرژی
- ارتقاء راندمان تغذیه با کاهش تولید گاز متان
- کاهش گرد و غبار جیره و افزایش کیفیت پلت
این فواید نشان دهنده ویژگی‌های منحصر به فرد چربی‌ها هم به عنوان منابع مستقیم انرژی و هم سایر علل غیر مرتبط با تأمین انرژی می‌باشد. فواید اصلی اضافه شدن چربی‌ها به جیره تغذیه‌ای که در بالا به آن اشاره شد در ادامه با جزئیات بیشتر بررسی خواهد شد.
دلیل اصلی اضافه کردن چربی به جیره دام، تأمین انرژی است. چربی یک منبع بسیار متراکم انرژی می‌باشد که معادل سه برابر مقدار انرژی قابل متابولیسم غلّات، در خود انرژی دارد. همچنین تا حدود 12% از انرژی غلّات می‌تواند به شکل متان از روده نشخوارکنندگان دفع شود، که این از دست رفتن انرژی در مورد چربی‌ها رخ نخواهد داد، فلذا انرژی خالص شیردهی چربی‌ها بسیار بالاتر و کارآمدتر از غلّات است.
محتوای انرژی قابل هضم خوراک دام
افزایش تراکم انرژی
گنجاندن چربی باعث افزایش تراکم انرژی جیره غذایی دام می‌شود (با هر بار جویدن انرژی بیشتری را دام دریافت خواهد کرد). این تراکم بویژه برای گاوهای شیری در مراحل آغازین شیردهی که اشتهای دام و مقدار ماده خشک دریافتی آن کم است و تولید شیر به سرعت رو به افزایش است، اهمیت زیادی خواهد داشت. در نتیجه در اوایل دوران شیردهی که گاو شیرده نمی‌تواند ماده خشک کافی (و در نتیجه انرژی کافی) را از طریق غذا در هر وعده دریافت کند یک خلاء انرژی بوجود خواهد آمد، در این حالت گفته می‌شود، تعادل منفی انرژی رخ داده‌است.
به دنبال بروز تعادل منفی انرژی، بدن گاو شیرده شروع به استفاده از چربی ذخیره شده در بدن خود خواهد کرد، فلذا دچار کاهش وزن می‌شود و در صورت تداوم این حالت، سلامتی و قدرت باروری آن به شدت به خطر خواهد افتاد. بنابراین با وجود این محدودیت فیزیکی ذکر شده برای دریافت مقدار مشخصی ماده خشک، اصلی‌ترین راه برای جبران تعادل منفی انرژی، افزایش تراکم انرژی جیره می‌باشد، به نحوی که گاو شیرده در هر وعده جویدن انرژی بیشتری از غذای خود دریافت کند.
بهبود باروری-اثربر روی بالانس انرژی:
رابطه بین باروری گاو و نمره شرایط جسمی آن به خوبی ثابت شده است. گاوهایی که در حال کاهش وزن و افت وضعیت کلی بدن باشند (در بالانس انرژی منفی) زمان طولانی‌تری برای بازگشت به چرخه تولید مثلی بعد از زایمان نیاز خواهند داشت و میزان لقاح کمتری دارند. این امر به خوبی ثابت شده که هرچه زودتر گاو بعد از زایمان دوره چرخه تولید مثلی را شروع کند احتمال اینکه در سرویس بعدی بتواند باردار شود بیشتر خواهد بود.
بهبود باروری- اثر بر روی سطح پروژسترون:
چربی‌ها پیش سازهای سنتز پروژسترون (هورمون بارداری) می‌باشند که برای حفظ جنین در حال رشد ضروری است و مطالعات نشان داده‌اند که مقدار ناکافی پروژسترون منجر به سقط جنین خواهد شد. افزایش تراکم چربی در جیره‌های غذایی روشی بسیار مؤثر برای افزایش سطح پروژسترون در خون و در نتیجه آن کمک به حفظ باروری می‌باشد.
نمودار زیر اثر افزایش انرکور® در جیره دام را بر مقدار پروژسترون در پلاسمای خون نشان می‌دهد:
بهبود باروری-اثر بر روی کیفیت تخمک:
افزودن چربی‌ها به جیره باعث بهبود رشد و تکامل تخمک‌ها خواهد شد. این امر منجر به کیفیت بیشتر تخمک و داشتن تخمک‌هایی با دوام بیشتر برای شروع بارداری می‌شود.
انرژی چربی بسیار کارآمدتر از سایر منابع انرژی می‌تواند در افزایش تولید چربی شیر، باشد و دلیل آن این است که نسبت NE به ME در چربی‌ها بالاتر از سایر منابع انرژی است، فلذا انرژی کمتری برای تبدیل ME به NE هدر خواهد رفت.
درحالی که کارایی تبدیل برای جیره‌های گله‌های شیری معمول در کانادا حدواً 65% خواهد بود، ME چربی با کارآیی حدوداً 80% تبدیل به NE در شیر می‌شود، بنابراین اتلاف انرژی کاهش پیدا می‌کند.
پودر چربی محافظت شده انرکور® یکی از غنی ترین منابع انرژی خالص شیردهی در میان دیگر مکمل‌های چربی است(6300 Kcal/kg DM).
کاهش اسیدوز
چربی در شکمبه تخمیر نمی‌شود و به همین دلیل برخلاف نشاسته موجود در غلّات یا سایر منابع انرژی، بار اسیدی شکمبه افزایش نمی‌دهد. در نتیجه، افزودن چربی به غذای دام سبب می‌شود بدون افزایش خطر اسیدوز تراکم انرژی افزایش یابد.
افزایش کارایی شکمبه در هضم جیره
چربی‌ها می‌توانند با فراهم کردن انرژی بیشتر، بهبود عملکرد شکمبه و افزایش جذب مواد مغذّی، کارایی تغذیه را بهبود ببخشند. به عبارت دیگر، به ازای مقدار یکسان از ماده خشک مصرف شده، خروجی شیر و گوشت بیشتری به دست خواهد آمد.
کاهش تولید گاز متان در شکمبه
در نتیجه تخمیر غذا در شکمبه گاز متان تولید می‌شود. افزودن چربی به جیره‌های غذایی می‌تواند باعث کاهش انتشار گاز متان شده و از میزان تولید این گاز گلخانه‌ایی را در بخش کشاورزی کاهش دهد.
چربی‌ها می‌توانند اتم‌های هیدروژن تولید شده در زمان تخمیر را پاک سازی کنند )این اتم‌ها در صورت عدم وجود چربی‌ها به شکل گاز متان خارج می‌شوند)، و همچنین می‌توانند جایگزین مواد تخمیر شدنی جیره شوند در این صورت در شکمبه میزان تولید متان کاهش خواهد یافت.
اثر افزودن انرکور® به جیره غذایی دام و کاهش تولید گاز متان
کاهش استرس گرمایی
توصیه می‌شود، چربی‌ها برای کمک به مقابله با استرس گرمایی که منجر به کاهش تولید شیر دام و کاهش توانایی باروری می‌شود به جیره غذایی دام افزوده شوند. فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی مرتبط با هضم و متابولیسم غذا منجر به افزایش دما در بدن می‌شوند. از آنجایی که چربی‌ها در شکمبه تخمیر نمی‌شوند و همانطور که قبلاً گفته شد، منبع کارآمدتر انرژی در مقایسه با دیگر مواد غذایی هستند، افزایش چربی در جیره غذایی دام می‌تواند تولید این حرارت درونی را کاهش داده و به خنک شدن بدن دام کمک کند.
